افزایش هوش و یادگیری کودکان

کمتر پدر و مادری را می توان یافت که نخواهد فرزندش باهوش و دارای توانی خاص در یادگیری و حل مسائل باشد، اما بسیاری از والدین گمان می کنند درصد زیادی از این توانایی ها به ذات، سرشت یا خمیره کودکشان ربط دارد و از همین رو آموزش فرزندشان را جدی نمی گیرند؛ حال آن که با صرف وقت می توانند به افزایش میزان هوش و قدرت یادگیری کودکانشان کمکی بایسته و شایسته کنند.

اگر می خواهید در زمینه پرورش فکری کودکتان، آگاهی های مفیدی کسب کنید، بیایید ابتدا با آزمایشی آشنا شوید که دو محقق استرالیایی و آمریکایی انجام دادند.

● اهمیت تصاویر

گابریل سیمکاک، محققی از دانشگاه کوئینزلند و جودی دولوش، دانشمندی از دانشگاه ویرجینیا در پژوهشی روی ۱۳۲ کودک دریافتند تصاویر کتاب ها علاوه بر سرگرم کردن جنبه ای تقویتی در فرآیند یادگیری کودکان دارد و منبعی مهم از اطلاعات مورد نیاز برای کنش و واکنش در جهان پیرامونشان فراهم می آورد.

سیمکاک و دولوش با جمع کردن کودکان بر اساس سنشان، ابتدا گروهی را که کمتر از ۳۰ ماه سن داشتند، به دو دسته تقسیم کردند: به یک گروه کتابی داده شد که نشان می داد کودکی توپی پلاستیکی را در ظرفی شیشه ای انداخته، سپس با اتصال ظرف به یک قطعه چوب از آن جغجغه ساخته است.

آنها با در اختیار گذاشتن وسایل مورد نیاز از کودکان خواستند جغجغه ای بسازند. تمامی کودکانی که در گروه اول، از روش ساخت آن در کتاب مطلع شده بودند، توانستند جغجغه را بسازند، اما گروه دوم که کتابی در اختیارشان نبود، به موفقیت کمتری دست یافتند.

نقش بزرگسالان در افزایش توانایی کودکان از همین مرحله بخوبی معلوم است: کودکانی که اطلاعاتی اولیه حتی به شکلی خام و محدود کسب کرده باشند، بهتر از کودکانی می توانند یاد بگیرند و موفق شوند که کسی آگاهی هایی ولو اندک به آنها نیاموخته است.

● اولین قدم های آموزش

حتی والدینی که درباره شیوه های تربیت و پرورش کودکانشان مطالعه چندانی ندارند، اولین قدم های آموزش به آنها را با آموختن کلمات آسانی چون بابا، مامان، یا این چیست و آن چیست برمی دارند، اما متأسفانه هر چه سن و سال کودک بیشتر می شود، گام های آنها نیز در راه آموزش و تقویت هوش فرزندانشان کندتر و محوتر می شود.

برای ادامه راه می توانید تصاویری آشنا و مناسب کودکان تهیه کنید و با حذف بخش هایی از تصاویر، از کودکتان بخواهید کاستی های تصویر را حدس بزند. به عنوان مثال تصویر صورتی را بکشید که دهان ندارد. از او بخواهید آنچه را در تصویر نیست، بکشد و حتی رنگ آمیزی کند.

آنها متوجه کمبود چیزی در تصاویر آشنا می شوند و تلاش می کنند شکل های ساده لب، دهان، دندان و... را شناسایی و بازسازی کنند. بر حسب سن و سال کودک می توان این تصاویر را از ساده به پیچیده تبدیل کرد و از اجزای صورت به اشیای پیچیده تر دیگر کشاند.

● کاربردها

متناسب با سن و سال و درک کودکتان گاهی می توانید وسایلی را گردآورید و از او بپرسید کاربرد آن وسیله چیست.

مثلا قیچی به چه کار می آید؟ با چنگال چه کاری می توان انجام داد؟ و... سپس کاربردهای دیگری از همان وسیله را به او نشان دهید.

مثلا وقتی کاربرد چنگال در خوردن غذا برای او معلوم شد، می توان دو چنگال را طوری در قطعه کوچکی سیب زمینی فرو برد و روی سیب زمینی صورت حیوانی مثل بز، گوسفند و... را نقاشی کرد که چنگال همانند شاخ یا گوش به نظر برسد. یا کاسه ای مدور را طوری روی سر خود قرار دهید که همانند کلاه به نظر برسد.

این امور می تواند ذهن کودک را با کاربردهای دیگر وسیله ای که همیشه در تصورش یک کاربرد داشته، آشنا کند و زمینه خلاقیت و تقویت هوش او را برای پیدا کردن کاربردهای دیگر یا یافتن راه های دیگر در زندگی و تعمیم آن روش در وسایل دیگر فراهم کند.

● شباهت در عین تفاوت

می توان ترتیبی از اشیا را روی میزی چید و یک بار در این حالت و بار دیگر در حالی با دوربین خانگی از آن اشیا عکس گرفت که تغییراتی جزئی در عکس دوم ایجاد شده باشد.

این کار را می توان هم با تغییر جای اشیا و هم با تعویض اشیا با اجسام دیگر انجام داد، سپس از کودک خواست موارد اختلاف دو عکس شبیه به هم را پیدا کند. می توان برای او بازی های فکری در حد سن و سالش ترتیب داد.

همچنین می توان با گرد آوردن میوه ها، اشیا و... حتی توجه دادن او به تماشای ابرها از او خواست شباهت های دیگری غیر از آنچه را می بیند، برایتان بیان کند.

مثلا در نگاه به ابرها و حرکتشان، تصاویری بسازد و تصور خود را از شکل آن بیان کند. یا با گاز زدن میوه هایی چون سیب به شیوه ای متفاوت، با جای دندانش روی آنها چشم و دهان و بینی حک کند.

به خاطر داشته باشید سلامت فکر و رشد ذهنی کودکتان در آینده تا حد زیادی به آموزش او در کودکی بستگی دارد.

هر قدر در این سنین نورون های ذهن او به فعالیت واداشته شود، نه تنها از نظر فکری سالم تر خواهند بود، بلکه از نظر هوش، قوی تر و از نظر یادگیری، درک و فهمی سریع تر و بهتر هم خواهند داشت.